Lilian Kranenburg in gesprek met Oscar Garschagen

Op de vraag of Beijing bezig is met de introductie van het sociaal kredietsysteem China te ontwikkelen tot een staat waarin elke burger bespioneerd wordt op gedrag om vervolgens bestraft en beloond te worden aan de hand van een puntenstelsel, antwoordde gastspreker Oscar Garschagen stellig dat dit niet het geval was.  Hij licht toe dat de Chinese overheid al een groot arsenaal aan methoden tot zijn beschikking heeft om de burgerij in toom te houden en aan banden te leggen wanneer nodig.  Het sociaal kredietsysteem lijkt veeleer in het leven geroepen om van China een betrouwbaarder land te maken.  De grote hoeveelheid schandalen, van oplichting tot corruptie, van fraude tot de stelselmatige knoeierij met levensmiddelen en vaccins, brengen het land regelmatig in verlegenheid.

Erger nog, de effecten van al dat bedrog maken van de Chinese samenleving een cynische en niet saamhorige maatschappij waarin mensen hun eigen plan trekken, ongeacht of dat nadelige consequenties heeft voor anderen. Met een systeem waar slecht gedrag bestraft wordt en goed gedrag beloond, zou de Chinese overheid het gedrag van de bevolking willen bijsturen.  Denk aan de persoon die na een uitspraak van de rechter, de tegenpartij niet betaalt en vervolgens op een zwarte lijst komt te staan, die zou zomaar eens de nadelige gevolgen kunnen voelen wanneer hij een lening aanvraagt.  Of, de Chinese reiziger die in het buitenland een misstap begaat door iets te bekladden, die krijgt misschien bij een volgende reis naar het buitenland geen visum.

Overigens gaat het hier niet over een homogeen systeem dat landelijk innig met elkaar vervlochten is. Dat zal misschien ook wel nooit gebeuren – daar zullen de verschillende provincies een eigen wending aan geven. Op dit moment wordt er in een 40-tal steden geëxperimenteerd met verschillende technieken om goed gedrag af te dwingen. Bekend bij ons is de gezichtsherkenning bij stoplichten – door rood lopen wordt aangemerkt als fout gedrag.  Wat de repercussies voor het individu kunnen zijn is nog onduidelijk.  Oscar vermeldt ook dat sommige experimenten (in de provincie Jiangsu) op niets zijn uitgelopen en geschrapt.

In het westen is waarschijnlijk fel gereageerd op de idee van een puntensysteem, dat mensen via algoritmes in een scoren-keurslijf wil vangen. Het refereert echter vooral aan de scores die mensen kunnen verwerven wanneer zij iets kopen op een van de consumenten platforms zoals JD.Com, Alibaba of Tencent.  Te vergelijken met het verkrijgen van een zilveren, gouden of platina betaalkaart bij een van de kredietverleners in de westerse wereld.

Kleeft er dan helemaal niets sinister aan dit systeem? Oscar geeft aan dat er weinig bekend is over de effecten op privacy of hoe men weet op welke zwarte lijst te staan. Wat kan men doen om zichzelf te rehabiliteren?

De vraag die hij zichzelf stelt, is waarom het eigenlijk nodig is om dit systeem überhaupt in het leven te roepen. Immers, China heeft voldoende regelgeving en instellingen om goed handelen te waarborgen – waarom is dit dan toch nodig?

Misschien kunnen we die vraag in een volgend Café laten langskomen.

Oscar Garschagen werd door Guanxi voorzitter Lilian Kranenburg geïnterviewd tijdens het China Café van 16 oktober jl in het WTC The Hague. Dit verslag staat ook vermeld op de Guanxi website.  Voor een foto impressie, klik svp op deze link. Foto’s gemaakt door Grace Hu.